تا حالا دقت کرده اید چرا فروشگاه های مدرن فروش لباس آنقدر روی دکور و نورپردازی خود هزینه می کنند ؟ علاوه بر آن وقتی وارد آن ها می شوی ، معمولا موسیقی های پرانرژی ، شاد یا تندی دارند ! انگار جوری طراحی شده اند که آنقدر در فضای آن خوش بگذرد که خود خرید اولویت دو شود و حتی شاید کمی قیمت بالا و پایین نیز اهمیتی نداشته باشد ! هایپرمارکت ها را در نظر بگیرید . آن ها هم از سه متغیر نورپردازی ، سقف بلند و موسیقی به خوبی استفاده می کنند . به همین دلیل است که وقتی سیستم روشنایی هایپرمارکت ها برای چند ساعتی دچار نقص می شود به وضوح روی فروش آن ها تاثیر می گذارد . همینطور مشهور است که کازینو ها نیز سعی می کنند با ایجاد فضایی پر هیجان به کمک نور و موسیقی ، اراد را در خرج کردن پول هایشان بی پرواتر کنند . شاید برایتان جالب باشد که حتی در بازار های سهام که جزو بازار های پیشرفته است و بازیگران حرفه ای آن نه به قصد تفریح ، بلکه کاملا با هدف سود آوری به آن بازار می آیند ، رابطه ای معنادار میان آب و هوا و میزان خرید و فروش سهام وجود دارد . یک درجه افزایش حرارت ، روی حجم خرید و فروش سهام تاثیر می گذارد ! برخی یافته ها نشان می دهد که این که امروز آفتابی است یا ابری ، هم روی قیمت ها تاثیرگذار است و هم روی میزان خرید و فروش ! یا مثلا می گویند درجه رطوبت تاثیر معکوس دارد ! قضیه چیست ؟
نگاه تحلیلی ؛ بگذارید این موضوع را بهتر درک کنیم
نتیجه تحقیقاتی که در سال 2016 منتشر شده است نشان می دهد احساسات ما تا حد زیادی روی تصمیم گیری هایمان تاثیر گذار است ! برای مثال وقتی یک کیک شکلاتی عالی می خوریم ، اگر همان چند دقیقه بعدش از ما درخواست شود خیلی راحت به بنیاد های خیریه کمک می کنیم . یا حتی یک بطری نوشابه را در دستان خود می فشاریم تا از نظر روان شناسی پنناهی باشد در هنگام مشاهده یک فیلم ترسناک ! یا ممکن است بعد از دیدن یک آگهی تاثیر نامناسب سیگار در مطب دکتر قلبمان درخواست چسب نیکوتین کنیم تا مقداری از نیکوتین خونمان کم شود ! همه ما فکر می کنیم که خیلی عاقل و باهوش هستیم اما به صورت ناخودآگاه تحت تاثیر متغیر های مختلف احساسی قرار می گیریم . احساسات باعث می شود تصمیمات ما از مدار منطق و حتی در مواردی عقلانیت ، خارج شود و بیشتر هیجانی باشد . هیجان باعث می شود که شانس موفقیت خود را بیش از اندازه ارزیابی کنیم . به همین دلیل هست که کازینو ها ، از نور زیاد و صدای بلند استفاده می کنند ؛ می خواهند افراد را هیجانی کنند ! هر چقدر بیشتر هیجانی شوند ، پول بیشتری صرف خواهند کرد . هر چقدر که درباره موضوعی بیشتر هیجان زده باشیم ، ریسک ها را کمتر تخمین زده و در مواردی دچار اعتماد به نفس کاذب می شویم . بنابر این عناصر غیر مرتبط مثل موسیقی ، درجه حرارت ، میزان رطوبت یا میزان روشنایی بر روی تصمیمات فردی ، سازمانی یا حتی ملی ما کاملا موثر است . شاید به همین دلیل باشد که معمولا در انتخابات یا رای گیری ها ، افراد بیشتر تحت تاثیر جو و فضا به یک کاندیدا رای می دهند تا بر اساس منطق و دلیل !
راهکارجیست؟ فاصله زمانی و مکانی
تا حد امکان در تصمیم گیری هیجان زده یا احساساتی نشویم . البته در مواردی نیز ممکن است مجال بروز احساسات پاک و انسانی موجب تصمیمات مثبت شود ( مشارکت در امورخیریه و . . . ) . اما چه باید کرد تا کمتر دچار تاثیرات منفی تصمیم گیری هیجانی شویم ؟
1 ـ عواطف و احساسات خود را بشناسیم و تشخیص دهیم که چگونه این عواطف ، تفکر ما را تحت تاثیر قرار می دهند . مثلا موسیقی های تند فروشگاه ها ما را در خرید لباس های گران قیمت یا لباس هایی که در حال حاضر به آن ها نیاز نداریم ، جسور می کنند .
2 ـ فاصله زمانی ـ مکانی بگیریم و به جای تفکر ، تامل کنیم . در تصمیمات مهم ، از موقعیتی که در آن هستیم فاصله گرفته و به خودمان زمان دهیم . اگر بخواهیم در همان لحظه تصمیم گیری کنیم ، تحت تاثیر عوامل محیطی آن جا قرار خواهیم گرفت .
حال با توجه به دانستن اثر عواطف و احساسات در تصمیم گیری ، اگر بخواهیم به فردی پیشنهاد ازدواج دهیم یا بخواهیم به رئیسمان یک ایده سرمایه گذاری پیشنهاد کنیم ، چه شرایطی را برای ارائه پیشنهاد یا ایده مان بر می گزینیم که احتمال جواب منفی شنیدن را کمتر کنیم ؟
